پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

علی اکبر گودرزی (هوادارانش او را در ابتدا «چوپان زاده آزاده» و سپس «امام» می‌نامیدند /زاده ۱۳۵۵ و در شناسنامه ۱۳۳۸ در روستای دوزان شهرستان الیگودرز - درگذشت ۳ خرداد ۱۳۵۹) مصداق همان آدم‌های با دانش اندک و ایمان زیاد بود که می‌توانست هزاران نفر را به پای برداشت‌های انحرافی خود از متون دینی، قربانی کند و یک جامعه‌ای را به قهقرا سوق دهد. وی تلاش داشت تا یک نظام سیاسی جایگزین جمهوری اسلامی فعلی تاسیس کند. در آغاز دهه ۱۳۵۰ چندین گروه سیاسی با ایدئولوژی اسلامی اعلام موجودیت و فعالیت کردند و تفاوت عمده گروه فرقان با همه آن‌ها در این بود که آبش با روحانیون در یک جوی نمی‌رفت و خواهان «اسلام بدون آخوند» بود. به همین دلیل، گودرزی در سال ۱۳۵۶ عبا و امامه طلبگی را کنار گذاشت و در سن ۱۸ سالگی، به تفسیر قرآن روی آورد و بنوعی گروه فرقان را تاسیس کرد. او از آیات قرآن فقط جنگ و جهاد و مبارزه را می‌فهمید و چیزی از صلح و زندگی در کلام او نبود. جمعیتی از جوانان مذهبی و پرهیجان در مساجد پایین شهر تهران در محدوده نازی آباد و جوادیه و میدان شوش نیز، گوش تا گوش می‌نشستند و این تفاسیر خون چکان را استماع می‌کردند. ایده اسلام بدون روحانیت را اولین بار اندیشمند پاکستانی، ابوالا مودودی، مطرح کرد. سپس دکتر علی شریعتی آنرا ذیل مبحث «جامعه بی طبقه توحیدی» شرح و بسط داد. اکبر گودرزی تحت تأثیر اندیشه انقلابی شریعتی تفسیری از قرآن به نام «ایدئولوژی توحیدی» تألیف کردو یکی دیگر از افرادی که تأثیر مهمی در شکل‌گیری ایدئولوژی گروه فرقان داشت، حبیب‌الله عاشوری، روحانی ناراضی بود. فرقانی‌ها هم به استناد همین حرف شریعتی، معتقد بودند که، چون روحانیت شیعه بصورت یک طبقه اجتماعی ظاهر شده، بنابراین برای تاسیس یک جامعه اسلامی خالص و بدون طبقه، باید این‌ها را از سر راه برداشت. به نظر آن‌ها «میان اسلام و روحانیت هیچ انضمام و انسجامی وجود ندارد». این ایده را بعد‌ها مجاهدین خلق پی گرفتند و در عین تاریک اندیشی‌های ایدئولوژیک و مذهبی، همچنان خودشان را مخالف «آخوندیسم» نامیدند. جدال رسمی روحانیون و فرقانی‌ها در سال‌های قبل از انقلاب را، مرتضی مطهری شروع کرد و از آنان با عنوان «ماتریالیست‌های مسلمان و منافق» یاد کرد. گودرزی بر خلاف بسیاری از روشنفکران مذهبی، در هر صورت با ظواهر و کلمات و آیات قرآن آشنایی کامل داشت و در پاسخ به روحانیون سعی می‌کرد که با ادبیات و منطق خودشان به آن‌ها پاسخ دهد. به نظر گودرزی از نظر قرآن «منافق کسانی هستند که همزمان با باند حکومت و باند مردم همکاری می‌کنند». اشاره او مستقیما به خود مطهری و نیز سید محمد بهشتی، محمدمفتح و جواد باهنر بود که در آموزش و پروش و دانشگاه دوره پهلوی تدریس می‌کردند و در عین حال، با حکومت پهلوی هم مخالفت می‌کردند. با پیروزی انقلاب و آغاز سال ۱۳۵۸، گروه فرقان دست به تفنگ برد و نخستین ترور‌ها در درون نظام نوپا را رقم زد. از سپهبد قرنی نخستین رئیس ستاد مشترک جمهوری اسلامی شروع کرد تا مطهری و مفتح و عراقی و در مجموع ۱۹ نفر را هدف قرار داد. آیت الله خامنه ای، هاشمی رفسنجانی، موسوی اردبیلی و عباس امیر انتظام نیز هدف سوء قصد قرار گرفتند و جان سالم به در بردند. بهانه این کار هم اطلاعیه مشترک مرتضی مطهری و مهدی بازرگان در خصوص لزوم بازنگری آثار شریعتی بود که بت و بوطیقای فکری فرقانی‌ها به حساب می‌آمد. در دیماه ۱۳۵۸ علی اکبر گودرزی در یک خانه تیمی در خیابان جمالزاده تهران دستگیر شد. محاکمه او به علی اکبر ناطق نوری و اسدالله لاجوردی سپرده شد. تعداد اعضای رسمی گروه فرقان حدود ۷۰ نفر اعلام شد. جمعی دستگیر و ابراز پشیمانی کردند و تعداد بر سرموضع ماندند و به همراه گودرزی در خرداماه ۱۳۵۹ اعدام شدند. هنوز هم در خارج از کشور اطلاعیه‌هایی به نام این گروه منتشر می‌شود.

نشست «نقد آثار، افکار و بزرگداشت کوشش‌های علمی و اجتماعی دکتر محمد امین قانعی راد»دیروز صبح با حضور جمعی از استادان و صاحب نظران علوم اجتماعی در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در بخش اول این نشست محمدرضا ذوالفقاری، حسین سراج‌زاده، رحیم محمدی، غلامرضا ذاکرصالحی و سید جواد میری به ایراد سخن پرداختند.

متون دینی و تاریخی هنوز هم جذاب هستند. قرار نیست فقط این کتاب‌ها در کتابخانه‌ها باشند و خاک بخورند و در مراسمی خاص از روی آن‌ها خوانده شود و تمام. روایت‌های تاریخ اسلام هنوز کامل و صحیح خوانده نشده‌اند. ویژگی «سوره» این بوده و هست که دوربین و زاویه نگاهش را در جای درستی از تاریخ می‌گذارد. او قرار نیست فقط مدافع یا محکوم‌کننده فرد یا جریان خاصی از تاریخ اسلام باشد.

حسن محدثی معتقد است در جامعه‌ ما اَشکالی از خشونت فرهنگی نسبت به متفکران وجود دارد که باید آن را به‌طور جدی مورد بررسی قرار داد. او می‌گوید در گفتار استاد ملکیان نسبت به علی شریعتی نیز اَشکالی از خشونت فرهنگی را می‌بیند.

دراین سال‌ها هر زمان و به هربهانه ای که سخن ازدکتر شریعتی می شود افرادی از هر نحله ی فکری و گرایش های سیاسی، دیگربه جای ستایش، مرحوم را سرزنش می کنند و نقدهایی را بر وی وارد می سازند.بر این اساس در این سال‌ها از زوایای گوناگونی به اندیشه‌های دکتر شریعتی نگاه انتقادی شده است.

نوشریعتی‌گرایی از سال 95 نیز در قالب سمپوزیوم‌هایی دنبال شده و همچنان بحث‌هایی زیادی با محور اندیشه‌های شریعتی می‌گیرد. آنچه امروز در سالروز تولد شریعتی مورد بحث قرار گرفته، موضوع مردم در افکار و اندیشه‌های سیاسی اوست. اینکه مردم در آرای شریعتی چه جایگاهی دارند و دموکراسی در اندیشه‌های او چطور تبیین می‌شود.

علی یونسی که این روزها در قامت مشاور رئیس جمهوری در امور اقلیت‌ها و قومیت‌ها انجام وظیفه می‌کند، از چهره‌های باسابقه نظام جمهوری اسلامی است که سابقه حضور در دستگاه قضایی و وزارت اطلاعات را در کارنامه خود دارد. او در گفت‌وگوی مبسوطی با ضمیمه «ایران ماه» به شرح زندگی سیاسی و سوابق اجرایی خود پرداخته است. در ادامه بخش‌هایی از این گفت‌وگو بازنشر شده است. ضمیمه ایران ماه دیروز منتشر شده است.

تا جایی که من خبر دارم، قبل و بعد از زمان من در وزارت اطلاعات استفاده از این حربه نامشروع و غیراخلاقی در وزارت اطلاعات (پرستو) ممنوع بود؛ یعنی هیچ سیستم اطلاعاتی در کشور نیست که افرادی را به‌عنوان پرستو در قالب کارمند یا مأمور در خدمت داشته باشد. جاهای دیگر هم تا جایی که من خبر دارم، چنین نیروهایی در خدمت ندارند.

آنچه در پی می‌آید گفت‌وگوی روزنامه شهرآرا با احسان شریعتی است که به تاریخ ۲۹ خرداد ۱۳۹۸، به مناسبت چهل و دومین سالگرد شهادت شریعتی در این روزنامه به چاپ رسیده است.

در نیم قرن گذشته شریعتی همواره در کانون توجهات بوده و به بهانه‌های مختلف، او، اندیشه‌ها و آثارش موضوع نقد و نظر قرار گرفته است. نویسنده «کویریات»، هم در زمان حیات و هم بعد از مرگ مشکوکش بیرون از خاک وطن، مورد اقبال بود. چه آن زمان که فریاد «پدر، مادر ما متهمیم» در حسینیه ارشاد شنیده می‌شد، و چه آن وقت که آتش ارشاد خاموش شد و خاکسترش بر جلد کتاب‌ها نقش «علی، حقیقتی بر گونه اساطیر» و «حسین وارث آدم» زد.

علی شریعتی اندیشمندی است که نه تنها در ایران بلکه درجهان اسلام نیز تأثیرات فکری وفرهنگی مهمی برجای گذاشت. افغانستان، ترکیه و مصر از جمله کشورهایی هستند که از اندیشه شریعتی تأثیر پذیرفته اند.

دکتر علی شریعتی از مشاهیر ایران و چهره‌های بسیار تاثیرگذار بود که با خوانش سیاسی از تشیع، مبازران اسلامی را به لحاظ فکری تغذیه می‌کرد. وی از تاثیرگذارترین چهره‌های ایران مدرن است. به جرات می‌توان گفت که او جنجالی‌ترین روشنفکر عصر جدید ایران است که طیف مخالفان و موافقانش آنچنان گستردگی دارد که او را با القابی از «معلم شهید» تا «جاده صاف‌کن استبداد دینی» وصف کرده‌اند.

امروز سه‌شنبه (29خردادماه)، مراسم بزرگداشت چهل و یکمین سال درگذشت دکتر علی شریعتی، روشنفکروجامعه‌شناس برجسته کشور با حضور استادان، متفکران، شریعتی دوستان و مسئولان شهری و کشوری در روستای «مزینان» شهرستان داورزن خراسان رضوی برگزار می‌شود که امید می‌رود برگزاری این مراسم زمینه لازم برای شناساندن بیشتر ظرفیت‌های گردشگری زادگاه دکتر شریعتی را به ایران و جهانیان فراهم کند.

معصومه ابتکار گفت: آقای روحانی گفتند شما قرار است در محیط‌ زیست نباشید، من هم گفتم خدا را شکر (خنده) چون آنجا خیلی تحت فشار بودم، خیلی. به‌هرحال ما آنجا سیاست‌هایی را برای قانونمندکردن مسائل محیط‌ زیست کشور كه بعد از دوره‌ای کلا همه‌چیز رها شده و آسیب‌ها خیلی شدید بود، دنبال می‌کردیم.